علل جنون

چکیده: جنون به معنای وضعیت روانی غیرطبیعی ای است که در روانپزشکی برای بیان حالت «از دست رفتن توانایی تفریق واقعیت از خیال» بکار می‌رود. در این نوشتار به بیان برخی از علل جنون از نگاه روایات اهل بیت (علیهم السلام) می پردازیم. با ما همراه باشید. 

تعداد کلمات 1023 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

امروزه درباره علل بیماری های عصبی، مغز و اعصاب، اولین بیماری که بررسی می شود، بیماری جنون هست. جنون دو قسم است: ۱- جنون مادرزادی و ژنتیکی که مربوط به زمان انعقاد نطفه و زمان بارداری است. ۲- جنون عارضی که بعد از تولد عارض می شود و به وجود می آید.
پایین ترین مرتبه جنون، تندی و عصبانیت است که به آن «دیوانگی آنی» می گویند. در این نوع، وقتی انسان عصبانی می شود و از کوره در می رود، یک لحظه عقلش را از دست می دهد و ممکن است، هر کاری بکند؛ ولی وقتی پشیمان شد، عقلش به او بر می گردد. بالاترین مرتبه جنون هم زمانی اتفاق می افتد که دیوانگی، زنجیری و پیوسته باشد و دوره ای نباشد. امام على (علیه السلام) می فرماید:
تندی و عصبانیت یک نوع جنون است، چون صاحبش پشیمان آن می شود. اگر فرد پشیمان نشود، این نوع جنون مستحکم خواهد شد.
 

علت اول: همبستر شدن در اول، وسط یا آخر ماه (قمری)، زمینه ابتلای فرزند به جنون را افزایش می دهد. در روایتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به حضرت امیر (علیه السلام) می فرماید:
«یا علی! در شب اول ماه، شب وسط ماه و در شب آخر ماه با همسرت همبستر نشو؛ زیرا ترس این هست که فرزند مبتلا به خَبَل (دیوانگی) شود، حضرت امیر (علیه السلام) می پرسد: «چرا فرزند مبتلا به خبل می شود؟» پیامبر (صلی الله علیه و آله)  فرمود: «چون جن ها در این شب ها، در همبستر شدن مشارکت می کنند.»
بنابراین، با مشارکت جن ها در همبستر شدن، ژن جن ها نیز در تولید نطفه تأثیر می گذارد و این خللی در انعقاد نطفه ایجاد می کند. در روایتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می فرماید:
«برای امتم کراهت دارم که در اول ماه یا نیمه ماه [روز یا شب] با همسرانشان همبستر شوند؛ زیرا بانیان جن و شیاطن در همبستری مشارکت می کنند و بچه را دیوانه می کنند، آیا ندیدی شخصی که مبتلا به جنون است، در اول ماه یا وسط ماه غش می کند؟»
در این روایت کلمه «یُصرَع؛ غش می کند»، آمده است، بنابراین معلوم می شود که صرع، هم شاخه ای از دیوانگی است.
علت دوم: اگر مردی با همسرش همبستر شود؛ ولی در همان زمان به فکر زن دیگری باشد و با شهوت زن دیگری همبستری کند، اگر خداوند فرزندی برایشان مقدر کند، ممکن است این فرزند، دیوانه باشد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به حضرت امیر (علیه السلام) وصیت می کند:
«یا علی! با همسرت با شهوت زن دیگری همبستر نشو؛ زیرا می ترسم، اگر خداوند فرزند برایتان مقدر کند، ترسو باشد، صفت زنانه داشته باشد و دیوانه باشد».
توجه: اگر در حین همبستر شدن، زن به فکر مرد دیگری باشد، بعید نیست که این هم سبب مشکل جنون شود.
علت سوم: جماع بعد از جماع، بدون اینکه در بین دو جماع غسل شود، این احتمال وجود دارد که اگر فرزندی متولد شود، دیوانه باشد. در رساله ذهبیه، امام رضا (علیه السلام) می فرماید:
«همبستر شدن بعد از همبستر شدن، بدون اینکه بین این دو با غسل فاصله بیفتد، سبب ابتلای فرزند به جنون می شود.»

علت اول: بیکاری و رها کردن تجارت، سبب ابتلا به جنون است. در روایت آمده است: «تاجری نزد امام صادق (علیه السلام) آمد و گفت: «من تجارت را کنار گذاشته ام و کار نمی کنم، امام (علیه السلام) فرمود: «ترک کردن تجارت سبب از بین رفتن عقل است، خودت باید نان آور خانواده ات باشی، مبادا خانواده ات نان آور تو باشند.»
علت دوم: تنها خوابیدن و تنها زندگی کردن از عوامل جنون عارضی است.
علت سوم: راه رفتن با یک کفش باعث جنون می شود.
علت چهارم: در حال ایستاده پوشیدن کفش یا دمپایی، باعث جنون می شود.
علت پنجم: تخلی و دستشویی کردن بین قبرها باعث جنون می شود. در روایت آمده است: «کسی که روی قبری تخلی کند یا ایستاده ادرار کند یا ایستاده در آب راکد ادرار کند یا با یک کفش راه برود یا ایستاده در شب آب بخورد یا در خانه تنها باشد یا شب بخوابد، در حالی که دهانش را بعد از خوردن غذا نشسته باشد، مبتلا به آسیب یا مشکلی از جانب شیطان می شود، مگر اینکه خداوند اراده کند. سریع ترین حالتی که شیطان به انسان آسیب می زند، در یکی از این حالت هاست».
توجه: انسان نباید تنها در خانه بماند یا تنهایی به دشت و صحرا برود؛ زیرا ممکن است جن زده شود. وقتی برای کسانی که جن زده شده اند، تحقیق می کنم، متوجه می شوم که بیشتر آنها، تنهایی به صحرا و کوه ها رفته اند.
علت ششم: تطهیر خود با غذای جن، سبب جنون می شود. در روایت آمده است: از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نهی فرمودند که انسان با پشکل و استخوان، خودش را تطهیر کند. از این روایت این معنا برداشت می شود که ممکن است این کار باعث جنون شود؛ زیرا بنا به روایات، استخوان و پشکل حیوانات، غذای جن است.
علت هفتم: همبستر شدن با زنی که پدر با آن زن همبستر شده است، اولا حرام است و دوما سبب دیوانگی و ابتلا به خبل می شود.
علت هشتم: ناخن نگرفتن و سبیل نگرفتن در هر هفته، سبب ابتلا به جنون است. در روایت آمده است: «از سبیل و ناخنت بگیر، اگر سبیل و ناخنت بلند نیست، مختصری از آن بگیر؛ زیرا اگر این کار را کردی، مبتلا به جذام، پیسی و جنون نمی شوی.»
 نکته ای که در اینجا باید گفت، این است که در روایات آمده است: مؤمن مبتلا به جنون نمی شود، چرا؟ زیرا خداوند عقل مؤمن را نگه می دارد تا بندگی کند و اعتراف به یگانگی خداوند داشته باشد. در روایت آمده است: «خداوند مؤمن را به هر بلایی مبتلا می کند؛ ولی او را به بی عقلی مبتلا نمی کند». در روایتی امام صادق (علیه السلام) می فرماید: خداوند تبارک و تعالی، شیعیان ما را به ۶ خصلت مبتلا نمی کند: جنون، جذام، برص، زنا، آینه و گدایی کردن»
چرا خداوند مؤمن را به این خصلت ها مبتلا نمی کند؟ به این دلیل که مؤمن کاری نمی کند که به اینها مبتلا شود و از مکروهات و محرمات پرهیز می کند.